Zezem nazywamy nieprawidłowe ustawienie oczu. Normalnie przy patrzeniu w dal oczy są ustawione równolegle, przy patrzeniu na przedmioty bliskie nieco zbieżnie, w taki sposób, że osie gałek ocznych przecinają się w punkcie, na który patrzymy. Tylko przy takim ustawieniu możliwe jest prawidłowe jednoczesne widzenie obuoczne obserwowanego przedmiotu.
      Zbieżność oczu musi być tym większa, im bliżej oczu znajduje się przedmiot, na który patrzymy. Przy zezie tylko jedno oko ustawione jest prosto, natomiast drugie jest odchylone do wewnątrz, na zewnątrz, ku górze lub ku dołowi. Zależnie od kierunku odchylenia rozróżniamy zezy zbieżne, rozbieżne (na zewnątrz} lub pionowe (odchylenia ku górze lub ku dołowi).
      Przyczyny zeza są różne. Przy zezach widocznych już od urodzenia najczęściej przyczyną jest nieprawidłowa budowa mięśni poruszających gałkę oczną bądź też tkanek otaczających gałkę oczną (dodatkowe pasma powięzi, nieprawidłowa budowa oczodołów, nieprawidłowe miejsce przyczepów mięśni itp.). Nieprawidłowości te powstają bądź to już w czasie życia płodowego, bądź też wskutek urazu porodowego, powodującego np. wylewy krwi do mięśni, uszkodzenie nerwów zaopatrujących mięśnie itp. Przypadki zezów od urodzenia są stosunkowo nieliczne.
      Najczęściej zezy powstają w drugim i trzecim roku życia u dzieci obarczonych wadami wzroku. Powstaje pytanie, dlaczego dzieci z wadami wzroku (wady wzroku istnieją już od urodzenia) przez, jakiś czas patrzą równo, a dopiero po kilku latach stwierdza się u nich powstanie zeza? Obserwacja małych dzieci daje nam na to odpowiedź. W pierwszych miesiącach życia dzieci nie widzą bardzo dokładnie, nie interesują się drobnymi szczegółami, ani nie starają się ich zobaczyć. Dopiero pod koniec drugiego i w trzecim roku życia dziecko zaczyna interesować się światem zewnętrznym,, obserwuje drobne przedmioty, dla dokładniejszego widzenia przysuwa je blisko do oczu. Przy patrzeniu z bliskiej odległości konieczny jest duży wysiłek akomodacji. U dzieci z nadwzrocznością wysiłek ten jest szczególnie duży. Z odruchem do akomodacji związany jest ściśle odruch do konwergencji, tj. do zbieżnego ustawienia oczu. U małych dzieci z wadą wzroku konieczny jest duży wysiłek akomodacji, który szybko powoduje znużenie oczu. Z tych samych powodów bardzo ważne jest także, żeby dzieci obarczone wadami wzroku nosiły okulary korekcyjne.
      Czytanie przy złym świetle, w słabym oświetleniu, nie wywołuje określonych zmian w oku, ani też nie może być przyczyną utraty wzroku. Niemniej jednak czytanie w złym oświetleniu wymaga większego wysiłku, większego skupienia uwagi i większego napięcia nerwowego, co u osób wrażliwych może wywołać uczucie ogólnego znużenia, bóle oczu, bóle głowy.
      Wady wzroku powinny być-zawsze wyrównane okularami.