Urazy mechaniczne oczu spotykamy najczęściej przy pracy fizycznej. Są one spowodowane odpryskami różnego rodzaju metali lub innych ciał odrzucanych z dużą siłą w czasie pracy, jak np. odpryski wiórów przy obsłudze tokarek, odłamki tarcz szlifierskich, odłamki węgla przy obsłudze wiertarek w kopalniach lub podczas obróbki węgla, odpryski przy obsłudze strugarek, frezarek, pras, narzędzi pneumatycznych itp. Poza przemysłem stosunkowo często spotykamy się z urazami mechanicznymi na wsi, np. takimi jak: kopnięcie przez konia, uraz rogiem krowy, przy rąbaniu drzewa itd.
      Przy urazie może być uszkodzona każda część oka i jego aparatu ochronnego. Zależnie od rodzaju, kształtu, wielkości oraz siły działania przedmiotu, powodującego uraz, spotykamy się z różnego rodzaju uszkodzeniami oczu, mniej lub bardziej poważnymi. Najbardziej ogólnie wszystkie te uszkodzenia możemy podzielić na dwie grupy:
1) urazy powierzchowne
2) urazy głębokie.
      
Urazy powierzchowne. Urazami powierzchownymi nazywamy takie urazy, które uszkadzają tylko aparat ochronny lub powierzchowne części oka (powieki, spojówki, rogówka, twardówka), nie przebijają jednak ściany gałki ocznej. Są to na ogół urazy lekkie, nie doprowadzające do zniszczenia gałki ocznej ani utraty widzenia. Niemniej jednak należy pamiętać, że nawet przy nieznacznym zranieniu, o ile nie jest ono odpowiednio leczone, może dojść do powikłań (np. zakażenie bakteryjne), które przedłużają leczenie, a często prowadzą do zmian nieodwracalnych, niejednokrotnie upośledzających widzenie.
      Przyczyny. Urazy powierzchowne są najczęściej spowodowane przez różnego rodzaju niewielkie ciała obce, wpadające do worka spojówkowego, lub wbijające się w skórę powiek, w rogówkę, rzadziej w twardówkę w obrębie szpary powiekowej. Są to przeważnie maleńkie opiłki metalowe, kawałki węgla, ziarna piasku, rzadziej owady, włoski, źdźbła roślin itp.
      Objawy, przebieg, leczenie. Już najmniejsze ciało obce, znajdujące się w worku spojówkowym, lub też wbite w rogówkę lub twardówkę, powoduje ból oka, światłowstręt, mruganie, wzmożone łzawienie (odruch obronny). Brzegi powiek są przekrwione, spojówki powiek i gałki nastrzyknięte (zaczerwienione). Wzmożone łzawienie i mruganie doprowadza nieraz do wypłynięcia ciała obcego. W przypadkach jednak mocniejszego wbicia w spojówkę lub rogówkę, lub umiejscowienia się ciała obcego w spojówce powieki górnej lub załamku górnym — ciało obce pomimo łzawienia samo nie wypływa i w razie dłuższego pozostawania w oku może spowodować podrapanie rogówki, lub też wywołać zapalenie spojówek (np. źdźbło zboża tkwiące w załamku górnym). W każdym przypadku podejrzenia o obecność ciała obcego w oku należy dokładnie obejrzeć spojówkę obu powiek i załamka górnego, najlepiej po wywinięciu powieki. Ciało obce z worka spojówkowego i z powierzchni rogówki można usunąć watką, nawiniętą na jakąś cienką pałeczkę, np. na zapałkę, i zwilżoną wodą. Waty suchej nie należy używać, gdyż może ona pozostawiać drobne włoski, drażniące rogówkę. Gdy ciało obce tkwi głęboko i nie da się usunąć za pomocą wacika, należy zaniechać dalszych prób usuwania, nałożyć na oko opatrunek (kawałek czystej gazy przymocowanej plastrem lub bandażem) i możliwie jak najszybciej zgłosić się do okulisty. Ciała obce rogówki powinny być usuwane możliwie jak najszybciej. Nawet drobny odprysk stali czy żelaza, tkwiący w rogówce, już po paru godzinach otacza się brunatną obwódką rdzy (powstającej na skutek utlenienia się żelaza), a po kilku dniach tworzy się dokoła niego szarożółty pierścień, spowodowany odczynem zapalnym. Odpryski innych metali, np. miedzi i niklu, także wywołują objawy wysiękowo-zapalne w tkankach oka. Każde ciało obce, tkwiące w rogówce, może doprowadzić do utworzenia się wrzodu rogówki, gdyż w miejscu urazu nabłonek rogówki jest zniszczony, co ułatwia wtargnięcie drobnoustrojów w głąb tkanki. W przypadkach cięższych może dojść z tego powodu nawet do zapalenia głębszych części oka.
      Po usunięciu ciała obcego lekarz zakłada na oko jałowy opatrunek i poleca zgłosić się następnego dnia do kontroli, zabraniając zdejmowania opatrunku. Zaleceń tych nie wolno lekceważyć. Po usunięciu ciała obcego ból oka najczęściej ustępuje i wydaje się, że wszystko jest w porządku. Należy jednak pamiętać, że po wyjęciu ciała obcego z rogówki pozostała w niej ranka (ubytek nabłonka) i że w razie zbyt wczesnego zdjęcia opatrunku może dojść do wprowadzenia zakażenia i powstania wrzodu rogówki.
      Najczęściej po 24 godzinach stan podrażnienia oka przechodzi, ubytek w rogówce pokrywa się nabłonkiem i (po kontroli okulistycznej) chory może powrócić do pracy. Zdarza się jednak, zwłaszcza w przypadkach, gdy ciało obce przez dłuższy czas (kilka dni) tkwiło w rogówce, że leczenie po jego usunięciu może się przedłużyć do kilku dni, a nawet kilku tygodni. Przyczyną przedłużania się okresu leczenia może być bądź to nagromadzenie się dużej ilości rdzy wokół ciała obcego i konieczność kilkakrotnego jej usuwania, bądź też dołączenie się zakażenia.
      
Urazy głębokie. Urazy głębokie, czyli drążące, są to urazy, które powodują przebicie zewnętrznej, ochronnej błony oka (twardówka, rogówka), prowadząc do uszkodzenia głębszych jego części.
      Przyczyny. Urazy głębokie oka są najczęściej spowodowane przez większe lub wpadające z dużą siłą odpryski ciał obcych, które, po przebiciu zewnętrznej otoczki oka, uszkadzają części głębsze i pozostają zwykle we wnętrzu gałki. Uraz głęboki może też być spowodowany ostrym przedmiotem, który przecina ścianę gałki, ale nie pozostaje w oku (nóż, nożyczki, drut, itp.). Przebieg choroby i rokowanie co do zachowania oka i wzroku zależą od rozległości wywołanych urazem uszkodzeń, od tego, jakie części oka zostały uszkodzone, od rodzaju infekcji dodatkowej i innych czynników. Urazy drążące powodują zwykle ciężkie uszkodzenie oczu.
      Leczenie. W przypadkach stwierdzenia lub podejrzenia o uraz drążący należy założyć na oko opatrunek i jak najszybciej przewieźć chorego do szpitala, na dyżurujący oddział okulistyczny, licząc się z tym, że może okazać się konieczne natychmiastowe wykonanie operacji.
      Ciała obce metalowe z wnętrza gałki usuwa się najczęściej za pomocą magnesu. Dlatego dobrze jest, jeśli wiadomo, czym chory został zraniony, zabrać ze sobą do szpitala kawałek takiego samego metalu. Pozwoli to lekarzowi na wykonanie próby, czy dane ciało obce jest magnetyczne, co ma duże znaczenie dla wyboru odpowiedniego zabiegu operacyjnego. Niejednokrotnie urazy doprowadzają do tak ciężkich uszkodzeń, że żadne leczenie nie jest w stanie uratować oka — oko musi być usunięte.